Het belangrijkste dat je moet weten over verdriet na verlies is misschien dat het niet overgaat. Je leert er mee leven. Je werkt eraan en je probeert je ermee te verzoenen.
De uitdrukking de tijd heelt alle wonden gaat in het geval van rouw niet op. Verlies en verdriet is geen wonde of een ziekte die genezen moet worden! Met de dood eindigt wel een leven maar nooit
de relatie.
Voor veel vrouwen is dit de dag dat zij internationale vrouwendag vieren. Voor mij zal deze dag altijd in het teken staan van mijn liefde voor Bart. Zes jaar terug aan het einde van deze dag overleed Bart, na maanden van vechten tegen een oneerlijke strijd. Voor mij is 8 maart daarom altijd een dag om stil te staan bij mijn liefde voor Bart en het gemis. Alleen dit jaar merk ik dat ik in de aanloop naar deze dag toe worstel met mijn eigen gevoelens en emoties. Ik word geconfronteerd met mijn eigen oordelen over rouwen, het fenomeen tijd en het mogen voelen en uiten van het verdriet.
Ik hoor meerdere stemmen in mij zeggen: ‘Het is nu al zes jaar geleden’, ‘Heb je het nu nog niet verwerkt?’, ‘Geef het toch gewoon een plekje’, ‘Zijn die tranen nu nog niet op’, ‘Herpak jezelf toch
eens’, ‘Laat hem nu toch eens los’. Allemaal oordelen die als een koude wind door mij heen razen en mij niet alleen beperken in het voelen van het verdriet maar mij ook beletten tot het voelen van de liefde voor Bart.
Terwijl ik mezelf dit gewaar word, besef ik mij dat niet alleen ik mezelf beperk en regels opleg. Maar dat mijn oordelen mede gevoed worden door de samenleving en hoe deze omgaat met verlies en verdriet. In Nederland is bijvoorbeeld bij wet geregeld dat je na een overlijden recht hebt op buitengewoonverlof. Voor een echtgenoot/partner of kind is dit 4 dagen vanaf de dag van overlijden
tot en met de dag van de begrafenis of crematie. Betreft het ouders of grootouders dan krijg je twee dagen verlof. Als je een geboekte vliegreis of vakantie wilt annuleren wegens een overlijden in de
familie moet het wel gaan om nabije familieleden. Je beste vriend of vriendin of de partner/ kind van je beste vriend of vriendin telt niet mee. De wet bepaalt daarmee niet alleen de tijd van rouwen maar bepaalt ook nog de waarde van een relatie.
Rouw is in de loop der jaren een miskend proces geworden, gevat in regels en tijd, teruggedrongen binnen de muren van het gezin en naaste familie. Vroeger kregen rouw en verdriet vorm in een reeks maatschappelijke gebruiken en gewoonten. In veel andere culturen en religies zijn deze rouwrituelen wel bewaard gebleven. Die rouw rituelen hebben een belangrijke betekenis: ze gaven het
persoonlijke verdriet een sociale en maatschappelijke dimensie. Het wordt zichtbaar in de omgeving.
De rituelen helpen je om stil te staan bij het verlies van de ander. Ze bevestigden ook dat verdriet tijd nodig heeft. Dat beseffen we nu niet altijd meer, omdat we er zelf ongemakkelijk van worden om het te bespreken wordt het overlijden en de persoon vaak doodgezwegen.
Ik zelf was er overigens ook heel goed in om mijn eigen verdriet destijds te ontwijken en dood te zwijgen. De pijn was te groot en te hartverscheurend om te voelen, dus ik verstopte het. Ik kon en
wilde niet de werkelijkheid van het verlies onder ogen zien. Dit heb ik lang volgehouden tot het echt niet meer ging en ik wel moest erkennen dat Bart er niet meer was en dat ik zelf, zonder hem, verder moest met mijn leven. Een periode van rouwarbeid brak aan en Manu Keirse omschrijft in zijn boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’ voor mij precies de kern van hoe ik rouwen heb ervaren en nog steeds ervaar: ‘het belangrijkste dat je moet weten over verdriet na verlies is misschien dat het niet overgaat. Je leert er mee leven. Je werkt eraan en je probeert je ermee te verzoenen. De dood beëindigt geen relaties maar transformeert ze’.
Daarom geef ik mezelf vandaag juist wel de erkenning en de ruimte om stil te staan bij het overlijden van een hele bijzondere man. Ik sta vandaag stil bij mijn liefde voor Bart. Ik sta vandaag stil bij wie hij was en hoe dankbaar ik ben dat hij in mijn leven is geweest. Vandaag koester ik de mooie en liefdevolle herinneringen extra. Ik laat vandaag het gemis en het verdriet om het verlies er zijn, ik erken het, ik voel het en ik uit het. En nee, dat is niet om aandacht vragen, integendeel, juist door dit voor mezelf te erkennen neem ik verantwoordelijkheid, ik neem mijn gevoelens en emoties serieus, ik laat ze er zijn en ik laat ze stromen uit liefde voor Bart en voor mezelf <3