Verdriet is een essentieel onderdeel in een rouwproces. Muziek kan deze én andere emoties die vrijkomen tijdens een rouwproces, versterken en tegelijkertijd troost bieden.
Het luisteren naar muziek kun je als heel troostend en bevrijdend ervaren in tijden van verdriet.
Muziek kan emoties die je niet in woorden kunt omschrijven, tastbaar maken. Het kan nostalgische gevoelens oproepen en kostbare herinneringen ophalen als een dierbare overleden is. Bij het horen van bepaalde muziek kun je deze dierbare ineens weel heel dichtbij voelen.
Uitvaartmuziek
Na het overlijden van Bart (mijn man) heb ik voor mezelf op spotify een afspeellijst gemaakt met muzieknummers die gedraaid zijn tijdens zijn uitvaart. Op voor mij moeilijke momenten luisterde ik naar deze muziek en gaf ik me over aan het verdriet en de pijn die ik voelde in het gemis om hem. De muziek voelde dan als een warme deken die zowel mijn tranen liet stromen als ook weer troostte en de leegte opvulde met herinneringen aan ons samenzijn. In de loop van de tijd is de lijst uitgebreid met muzieknummers die een belangrijke rol in ons leven hebben gespeeld en waar ik fijne herinneringen aan bewaar.
Na het recente overlijden van mijn moeder heb ik opnieuw een spotify afspeellijst gemaakt, nu met de nummers die op haar uitvaart afgespeeld zijn. Ook nu voeg ik er nog dagelijks een muzieknummer aan toe. Als ik een liedje hoor en het raakt me in het verdriet om het gemis van mijn moeder voeg ik het toe. Maar ook liedjes van vroeger, liedjes die mij juist de mooie herinneringen laten voelen. Ook nu kies ik er soms bewust voor om de lijst te luisteren zodat de tranen hun weg naar buiten vinden. Muziek oordeelt niet over mijn verdriet en begrijpt me zonder woorden.
Muziek als ondersteuning in een rouwproces
Verdriet wordt over het algemeen gezien als een negatieve ervaring, maar bij muziek is dat niet het geval. Mensen worden bijna letterlijk geraakt door muziek doordat het gevoelens oproept en kan aanwakkeren, waardoor specifieke hormonen vrijkomen. “Verdriet is één van de zes basisemoties en is een essentieel onderdeel van een verwerkingsproces. Zonder verdriet kunnen we heftige emotionele gebeurtenissen niet verwerken. Het ervaren van verdriet is nodig om te overleven.
Een droevig gevoel, ook aangewakkerd door muziek, zorgt voor de productie van hormonen in de hersenen. Doordat we pijn voelen maakt ons lichaam endorfine aan en gaan we ons uiteindelijk beter voelen. Oxytocine of het knuffelhormoon draagt bij aan het maken van sociale verbindingen,” verklaart Mark Reybrouck, onafhankelijk muziekpsycholoog en hoogleraar aan de faculteit Letteren van de KU Leuven.
Muziek vervult verschillende functies in een rouwproces
Zo kan muziek een herinnering oproepen aan een mooie ervaring die je had met je dierbare en kan het je weer even terugbrengen in die herinnering. Zo had ik samen met Bart ons eigen nummer dat ook gespeeld is op onze trouwdag. Na zijn overlijden heb ik dit nummer heel vaak gedraaid om de verbinding met hem te blijven voelen.
Muziek kan ook troostend zijn omdat het de herkenning geeft in de gevoelens die je ervaart tijdens een rouwproces. Zo heb ik onder andere het nummer “Alsof je bij me bent’ gezongen door Nurlaila grijs gedraaid na het overlijden van Bart.
Vooral de tekst die hieronder staat raakte me iedere keer opnieuw in de kern van mijn verdriet. En ook nu na het overlijden van mijn moeder luister ik vaak naar dit liedje. De erkenning van haar overlijden is voor mij nog te groot om echt te kunnen aanvaarden.
Ik kan niet leven met de waarheid
dus leef ik er maar omheen
alsof je bij me bent,
alsof je nooit bent weg geweest,
leef ik nog steeds met jou
alsof je hier nog staat en ik nooit anders heb gekend
alsof je bij me bent
hier heel dicht bij me….
Muziek kan je ook fysiek in beweging brengen, waardoor vastgezette emoties weer kunnen gaan stromen en hun weg naar buiten gaan vinden.
Music was my first love
Muziek is niet alleen troostend in tijden van rouw. Ook in de verwerking van trauma’s en persoonlijke ontwikkeling kan muziek ondersteunend zijn. Geregeld vraag ik, na afloop van een sessie, aan mijn cliënten een muzieknummer te zoeken dat past bij hun ontwikkeling en de emoties die ze daarbij voelen om er steun en motivatie uit te halen. Zelf ben ik in 2016 gestart met het maken van mijn eerste afspeellijst als ondersteuning in mijn persoonlijke proces. Nu maak ik ieder jaar een nieuwe lijst met een andere titel en muzieknummers die passen bij mijn eigen ontwikkeling. Het is bijzonder om de lijsten terug te beluisteren en de rode draden van die jaren te ontdekken. Zo staat mijn eerste lijst in het teken van het doorbreken van de stilte en erkenning geven aan mijn herinneringen en emoties.
Ik kan iedereen aanraden om muziek in te zetten als hulpmiddel in tijden van onrust, verdriet, woede, onmacht en pijn. Muziek geeft woorden én klank aan je emoties en biedt troost in tijden van eenzaamheid en leegte.
Music was my first love
And it will be my last.
Music of the future
And music of the past.
To live without my music
Would be impossible to do.
In this world of troubles,
My music pulls me through.
Bronnen:
Mark Reybrouck, muziekpsycholoog
www.monuta.nl
www.50plusinnederland.nl